Επιστημονικό όνομα: Pelecanus crispus

Περιγραφή

Ο αργυροπελεκάνος είναι το μεγαλύτερο από τα δύο είδη πελεκάνων της Ευρώπης –το άλλο είναι ο ροδοπελεκάνος (Pelecanus onocrotalus)– και ένα από τα μεγαλύτερα πουλιά του Πλανήτη, με άνοιγμα φτερών που ξεπερνά τα 3 μέτρα. Μία κοντή τούφα φτερών πετάγεται από το κεφάλι του, ενώ αυτό που τον διακρίνει από τον ροδοπελεκάνο είναι το αργυρόλευκο χρώμα του. Επίσης, τα δύο πουλιά μπορεί να τα ξεχωρίσει κανείς όταν πετούν, καθώς ο ροδοπελεκάνος έχει μαύρο χρώμα στις άκρες των φτερών του, ενώ ο αργυροπελεκάνος είναι ομοιόμορφα λευκός στο κάτω μέρος του. Στο ράμφος του κρέμεται ένας κιτρινωπός σάκκος, ο οποίος γίνεται έντονα πορτοκαλοκόκκινος στην αρχή της αναπαραγωγικής περιόδου. Τον «σάκκο» αυτό, τον χρησιμοποιεί σαν απόχη για να πιάνει τα ψάρια μέσα στο νερό, αλλά και για να τα βγάζει κατόπιν από το στομάχι του και να ταΐσει τους νεοσσούς του.

Ο αργυροπελεκάνος ζει το ίδιο εύκολα σε παράκτιους και σε εσωτερικούς υγροτόπους. Φωλιάζει σε αποικίες, μέσα σε πυκνούς καλαμώνες, πάνω σε επιπλέουσες νησίδες σχηματισμένες από σάπια καλάμια και λάσπη, καθώς και σε νησίδες με χαμηλή αλοφυτική βλάστηση. Γεννάει συνήθως 1 - 2 και πολύ σπάνια 3 αβγά. Είναι ιδιαιτέρως ευαίσθητος στις οχλήσεις από τον άνθρωπο. Για την αναπαραγωγή του και την ανάπαυσή του, έχει απόλυτη ανάγκη από απομονωμένες περιοχές που περιβάλλονται από νερό, μακριά από την ανθρώπινη παρουσία.

Ψαρεύει ομαδικά με άλλους πελεκάνους και συχνά σε συνεργασία με κορμοράνους, οι οποίοι καταδυόμενοι στο νερό ανεβάζουν στην επιφάνεια τα ψάρια, τα οποία, στη συνέχεια, συλλαμβάνουν οι πελεκάνοι. Τρέφεται αποκλειστικά με ψάρια (χέλια, κέφαλους, κυπρίνους, τσιρώνια, πλατίκες κ.ά.), για την εύρεση των οποίων μπορεί να ταξιδέψει αρκετά μακριά από την περιοχή αναπαραγωγής του.

Οι αλλαγές στο υδρολογικό καθεστώς των υγροτόπων (π.χ. αποξηράνσεις), η υποβάθμιση των ενδιαιτημάτων που χρησιμοποιεί (π.χ. καύση καλαμώνων την άνοιξη) και η ενόχληση κατά την περίοδο της αναπαραγωγής (π.χ. προσέγγιση τουριστών ή κυνηγών κοντά στις θέσεις όπου φωλιάζουν, πυροβολισμοί για εκφοβισμό, καταστροφή φωλιών) είναι οι κυριότερες αιτίες μείωσης του πληθυσμού του είδους, παγκοσμίως. Ακόμη, η σύγκρουση με εναέρια καλώδια μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος, τα οποία τα πουλιά δεν μπορούν να δουν εν πτήσει, αποτελεί σοβαρή αιτία θανάτωσής τους. Χάρη στα μέτρα προστασίας που έχουν ληφθεί, στη διαρκή παρακολούθηση των αποικιών του και στη συνεχή ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των ψαράδων στους υγροτόπους όπου απαντάται, ο πληθυσμός των αργυροπελεκάνων αυξήθηκε θεαματικά στη χώρα μας κατά τα τελευταία είκοσι έτη.

Εξάπλωση

Ο αργυροπελεκάνος αναπαράγεται σε τρεις ελληνικούς υγροτόπους: στη λίμνη Μικρή Πρέσπα, στον Αμβρακικό κόλπο και, εδώ και μερικά έτη, στη λίμνη Κερκίνη. Στην Ελλάδα, φωλιάζει περίπου το 17 - 22% του παγκόσμιου πληθυσμού του είδους ή το 48 - 52% του ευρωπαϊκού πληθυσμού, γεγονός που αναδεικνύει τη μεγάλη ευθύνη της χώρας για τη διατήρηση του είδους. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα, αργυροπελεκάνοι παρατηρούνται σχεδόν σε όλη την ηπειρωτική χώρα, καθώς και σε ορισμένα νησιά. Οι σπουδαιότερες περιοχές διαχείμασης του είδους είναι η λίμνη Κερκίνη, η λιμνοθάλασσα Πόρτο Λάγος, η λίμνη Βιστωνίδα και ο Αμβρακικός κόλπος.

Καθεστώς προστασίας

Πρόκειται για είδος που χαρακτηρίζεται ως τρωτό σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς ο παγκόσμιος πληθυσμός του δεν ξεπερνά τα 13.900 ζευγάρια. Είναι προστατευόμενο είδος σύμφωνα με την εθνική, ευρωπαϊκή και διεθνή νομοθεσία (Οδηγία 79/409/ ΕΟΚ για την προστασία των άγριων πτηνών και Σύμβαση της Βέρνης για τη διατήρηση της ευρωπαϊκής άγριας ζωής και των φυσικών πόρων). Περιλαμβάνεται, επίσης, στο Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Σπονδυλόζωων της Ελλάδας.

Φωτογραφία:

Αργυροπελεκάνοι κολυμπούν στη λίμνη Κερκίνη | Φωτ. Αρχείο ΕΚΒΥ/Β. Ψαλλιδάς

Σύνδεσμος με ψηφιακό τεκμήριο: http://repository.biodiversity-info.gr/handle/11340/28