Η βιοποικιλότητα είναι αναγκαία για τη διατήρηση της ζωής πάνω στη Γη, καθώς αποτελεί το θεμέλιο του τεράστιου φάσματος των αγαθών και υπηρεσιών που παρέχουν τα οικοσυστήματα και που συμβάλλουν καθοριστικά στην ευημερία του ανθρώπου. Οι αποφάσεις του ανθρώπου που επηρεάζουν τη βιοποικιλότητα, επηρεάζουν την ευημερία του ίδιου και των άλλων οργανισμών.

Ως υπηρεσίες  των οικοσυστημάτων ορίζονται οι διεργασίες και λειτουργίες που παρέχονται από το φυσικό περιβάλλον και ωφελούν τον άνθρωπο. Οι υπηρεσίες που παρέχουν τα φυσικά οικοσυστήματα ταξινομούνται σε τέσσερις κατηγορίες:

1. Παραγωγικές, όπως η παραγωγή τροφίμων, καυσίμων, ινών και φαρμάκων.
2. Ρυθμιστικές, όπως η ρύθμιση της ποιότητας και ποσότητας των υδάτων, του αέρα και του κλίματος.
3. Υποστηρικτικές/Προστατευτικές, όπως η διατήρηση της γονιμότητας του εδάφους και του κύκλου των θρεπτικών στοιχείων, η πρωτογενής παραγωγή.
4. Πολιτιστικές/Πνευματικές, όπως η εκπαίδευση, ο οικοτουρισμός, η υπαίθρια αναψυχή. 

Οικολογική ωφέλεια

• Δέντρα – θάμνοι: δέσμευση CO2 από την ατμόσφαιρα, παραγωγή οξυγόνου, εδαφογένεση, παροχή ενδιαιτήματος και τροφής για άλλα φυτά, ζώα, μύκητες και μικροοργανισμούς.
• Έντομα, νυχτερίδες, πουλιά (και άλλα ζώα): Σημαντικά για τη γονιμοποίηση των φυτών (επικονιαστές).
• Παράσιτα – αρπακτικά: φυσικός έλεγχος των πληθυσμών.
• Γαιοσκώληκες – βακτήρια: ανακύκλωση της οργανικής ουσίας του εδάφους, διατήρηση της γονιμότητας και της παραγωγικότητας των εδαφών.
• Δάση: συγκράτηση αέριων ρύπων (βασικός παράγοντας στη μείωση της παγκόσμιας αλλαγής του κλίματος), τροποποίηση πλημμυρικών και διαβρωτικών φαινομένων, ανάσχεση θορύβων, στήριξη τροφικών πλεγμάτων κ.λπ.
• Υγρότοποι: αποθήκευση νερού, στήριξη τροφικών πλεγμάτων, εμπλουτισμός υπόγειων υδροφορέων, παγίδευση ιζημάτων και τοξικών ουσιών, τροποποίηση πλημμυρικών φαινομένων κ.λπ.

Οικονομική ωφέλεια

• Τρόφιμα: είδη αποτελούν αντικείμενο θήρας, αλίευσης, συλλογής (π.χ. μούρα, μανιτάρια, χόρτα, σαλιγκάρια), καλλιέργειας και υδατοκαλλιέργειας.
• Καύσιμα: η ξυλεία και ο άνθρακας είναι μόνο δύο παραδείγματα των φυσικών πόρων που χρησιμοποιούνται για παραγωγή ενέργειας.
• Στέγαση/Προστασία: ξυλεία και άλλα δασικά προϊόντα χρησιμοποιούνται ως οικοδομικά και κατασκευαστικά υλικά, ίνες (π.χ. μαλλί, βαμβάκι) και δέρματα καλύπτουν τις ανάγκες ένδυσης-υπόδησης.
• Φάρμακα: φυσικά/παραδοσιακά ή ως προϊόν επεξεργασίας προέρχονται από τη βιοποικιλότητα, π.χ. η πενικιλίνη παράγεται από τη μούχλα, η κωδεΐνη προέρχεται από παπαρούνες, η ασπιρίνη παρασκευάζεται από τον φλοιό της Λευκής Ιτιάς (Salix alba - σαλικυλικό οξύ).

Κοινωνική ωφέλεια

• Έρευνα, εκπαίδευση, παρακολούθηση: Υπάρχουν ακόμη πολλά που πρέπει να μάθουμε σχετικά με το ποια και πόσα είδη υπάρχουν, πώς θα αξιοποιήσουμε με τον καλύτερο τρόπο τους βιολογικούς πόρους, πώς θα διατηρήσουμε τη γενετική βάση των ειδών, πώς θα αποκαταστήσουμε υποβαθμισμένα οικοσυστήματα κ.λπ. Οι φυσικές περιοχές αποτελούν εξαιρετικά ζωντανά εργαστήρια για πολύτιμη έρευνα σε ποικίλους τομείς των βιολογικών επιστημών (οικολογία, εξέλιξη κ.λπ.).
• Αναψυχή & τουρισμός: Η βιοποικιλότητα αποτελεί επίκεντρο για τον τουρισμό και τις αναψυχικές δραστηριότητες, οι οποίες έχουν ήδη επεκταθεί ραγδαία στα φυσικά περιβάλλοντα και συχνά αποτελούν τη βασική πηγή εισοδήματος για τον τοπικό πληθυσμό. Οι άνθρωποι εκτιμούν την αξία των περιοχών αυτών στο πλαίσιο μιας ποικιλίας ενδιαφερόντων: βιντεοσκόπηση, ζωγραφική, φωτογράφηση, παρατήρηση πουλιών, οικολογική επιτόπια μελέτη και άλλες επιστημονικές δραστηριότητες.
• Πολιτισμός: Η διατήρηση της βιολογικής ποικιλότητας έχει ιδιαίτερη σημασία για τη διαμόρφωση της πολιτιστικής ταυτότητας καθώς οι ανθρώπινοι πολιτισμοί εξελίσσονται από κοινού με το περιβάλλον τους. Επίσης καλύπτει πολλές από τις ανθρώπινες ανάγκες για έμπνευση, αισθητική, διαλογισμό και εκπαίδευση, για όλους τους πολιτισμούς του χθες, του σήμερα, αλλά και του αύριο.

- Τα φυσικά οικοσυστήματα και τα τοπία συνεισφέρουν στη συναισθηματική και πνευματική ευεξία του ανθρώπου.
- Η παρουσία ενός μεγάλου συνόλου ζώντων οργανισμών μας υπενθυμίζει ότι ο άνθρωπος αποτελεί μόνο ένα μέρος της Γης και ότι ανάμεσα στους οργανισμούς υπάρχουν σχέσεις αλληλεξάρτησης.
- Τα τοπία απεικονίζουν την πολιτιστική ποικιλότητα, έχουν ενσωματώσει την τοπική ιστορία και έχουν εμπνεύσει διαφορετικούς πληθυσμούς για χιλιάδες έτη.

Η πραγματική αξία της βιοποικιλότητας είναι, ωστόσο, ανυπολόγιστη, καθώς παρέχει τη δυνατότητα σε μας και σε όλους τους ζωντανούς οργανισμούς να επιβιώνουμε και να προσαρμοζόμαστε σε ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον.

Διεθνείς μελέτες και έρευνες συγκλίνουν στο ότι διασπαθίζουμε το κεφάλαιο των φυσικών πόρων της γης και θέτουμε σε κίνδυνο την ικανότητα των οικοσυστημάτων να υποστηρίξουν τις μέλλουσες γενιές. Οποιαδήποτε βραχυπρόθεσμα οφέλη προκύψουν, αναμφίβολα θα αναιρεθούν από μαζικές μακροπρόθεσμες απώλειες. Η επιδείνωση είναι δυνατόν να αντιμετωπιστεί μόνο εάν επέλθουν ουσιαστικές αλλαγές στην πολιτική και στην πράξη.

Η Ελλάδα, ιδιαίτερα προικισμένη, σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσον αφορά τη βιοποικιλότητα, φέρει αντίστοιχο βάρος ηθικής ευθύνης για τη διατήρησή της, την αειφορική χρήση της, και τον δίκαιο και ισότιμο καταμερισμό των πλεονεκτημάτων, που θα προκύψουν από τη χρήση των γενετικών πόρων για τις γενιές που έρχονται.