Επιστημονικό όνομα: Picea abies

Περιγραφή

Η ερυθρελάτη έχει ευθύ κορμό και κόμη κωνική. Οι βελόνες της, αν και μοιάζουν με της ελάτης, είναι πιο λεπτές, με τετραγωνική διατομή. Τα κουκουνάρια της είναι στενόμακρα, όπως της ελάτης, αλλά πιο μικρά, γέρνουν προς τα κάτω και πέφτουν από το δένδρο ολόκληρα, χωρίς να απολεπίζονται, αφού πρώτα αδειάσουν τους σπόρους τους.

Η ερυθρελάτη μπορεί να φθάσει σε ύψος τα 60 μέτρα και σε πλάτος τα 1,5 - 2 μέτρα. Το ψηλότερο δένδρο της Ελλάδας, με ύψος 65 μέτρα, βρίσκεται στην οροσειρά της Ροδόπης. Αναπτύσσεται σε διάφορα εδάφη αρκεί να υπάρχει μεγάλη υγρασία στον αέρα και στο έδαφος. Θεωρείται ημισκιανθεκτικό είδος και είναι ευπαθές σε παγετούς κατά τη νεαρή ηλικία. Η ερυθρελάτη, από την οποία βγαίνει η σουηδική ξυλεία, είναι είδος κοινό στην Ευρώπη, αλλά στην Ελλάδα απαντά μόνο στην οροσειρά της Ροδόπης, η οποία αποτελεί και το νοτιότερο όριο της εξάπλωσής της.

Τα δάση ερυθρελάτης παρουσιάζουν μεγάλο οικολογικό ενδιαφέρον, λόγω του πλούτου των ειδών χλωρίδας και πανίδας που φιλοξενούν και λόγω της μεγάλης πολυμορφίας που εμφανίζει το είδος στη χώρα μας, καθώς παρουσιάζει γνωρίσματα από ολόκληρο το εύρος της εξάπλωσής του. Η πολυμορφία αυτή υποδηλώνει μεγάλη γενετική ποικιλότητα. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε μια έκταση ενός μόνο εκταρίου μπορεί να βρει κανείς σχεδόν όλες τις μορφές ερυθρελάτης της Ευρώπης, από την ερυθρελάτη της Σουδητίας με τους κρεμάμενους κλάδους έως την ερυθρελάτη της υπαλπικής και της Σκανδιναβικής περιοχής.

Τα δάση ερυθρελάτης είναι, επίσης, από τα πιο πλούσια σε ξύλο (δίνουν την πολύ καλής ποιότητας σουηδική ξυλεία) και τα πλέον παραγωγικά δάση της Ελλάδας, με ξυλαποθέματα πάνω από 500 κυβικά μέτρα ανά εκτάριο όταν ο μέσος όρος των δασών μας κυμαίνεται από 65 έως 70 κυβικά μέτρα ανά εκτάριο.

Εξάπλωση

Η ερυθρελάτη είναι είδος με ευρεία γεωγραφική εξάπλωση, κυρίως στην υπαλπική ζώνη της Κεντρικής Ευρώπης και στην υποαρκτική περιοχή της Σκανδιναβίας. Έχει, ωστόσο, χρησιμοποιηθεί ευρύτατα και εκτός της φυσικής ζώνης εξάπλωσής της, για αντικατάσταση δασών οξιάς και μικτών πλατύφυλλων δασών, λόγω της ικανότητας που έχει να παράγει ξύλο σε μεγάλη ποσότητα και με μεγάλη αναλογία τεχνικού ξύλου.

Τα δάση της ερυθρελάτης στη Ροδόπη αποτελούν το νοτιότερο όριο εξάπλωσης του είδους. Στο βόρειο άκρο του Νομού Δράμας, στην περιοχή της Ελατιάς, κατά μήκος των ελληνοβουλγαρικών συνόρων, απαντά το μοναδικό στην Ελλάδα αμιγές δάσος ερυθρελάτης, γνωστό ως δάσος της Ελατιάς (ή Καρά Ντερέ), το οποίο συνθέτει ένα τοπίο που παραπέμπει σε αντίστοιχα της Βόρειας Ευρώπης. Επίσης, στο βορειοανατολικό άκρο του Νομού Δράμας, κάτω από την ψηλότερη κορυφή της Κεντρικής Ροδόπης, στα 1.953 μέτρα, βρίσκεται ένα από τα ομορφότερα μικτά δάση οξιάς με ελάτη και ερυθρελάτη και ένα από τα πιο αδιατάρακτα φυσικά, δασικά οικοσυστήματα της Ευρώπης, με μέγιστο οικολογικό ενδιαφέρον, γνωστό ως «Παρθένο Δάσος του Φρακτού».

Καθεστώς προστασίας

Η ερυθρελάτη περιλαμβάνεται στο Κόκκινο Βιβλίο Απειλούμενων Ειδών της Παγκόσμιας Ένωσης για την Προστασία της Φύσης (ΙUCN). Επίσης προστατεύεται σύμφωνα με την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ.