Κύριο στοιχείο του πανιδικού πλούτου της Ελλάδας αποτελεί ο αυξημένος ενδημισμός και η γεωγραφική διαφοροποίηση των περισσοτέρων ζωικών ομάδων. Οι σημαντικότερες περιοχές ενδημισμού είναι η Κρήτη για όλα σχεδόν τα taxa, οι Κυκλάδες και τα βουνά της ηπειρωτικής Ελλάδας. Επιμέρους taxa είναι δυνατό να παρουσιάζουν ενδημισμούς και σε άλλες περιοχές, όπως η Πελοπόννησος, τα Ιόνια νησιά κλπ. Εξαιρετικής σημασίας για τον ενδημισμό είναι και τα πολυάριθμα σπήλαια της Ελλάδας (περ. 8000), από τα οποία έχουν ερευνηθεί από πανιδική άποψη μερικές εκατοντάδες μόνο. Ωστόσο, υπάρχουν πολλές ελλείψεις σε στοιχεία και δεδομένα για την πανίδα. Η πληρότητα των διαθέσιμων δεδομένων είναι ικανοποιητική μόνο όσον αφορά είδη από ορισμένες ομάδες σπονδυλωτών, και ορισμένες ομάδες ασπονδύλων.

Περίπου 15% του συνόλου των ειδών σπονδυλόζωων θεωρούνται απειλούμενα ενώ περίπου τα μισά είδη της Ελλάδας προστατεύονται βάσει της εθνικής νομοθεσίας και περιλαμβάνονται στα παραρτήματα των διεθνών συμβάσεων που έχουν κυρωθεί στην Ελλάδα. Επισημαίνεται η ύπαρξη του Κόκκινου Βιβλίου για τα απειλούμενα είδη ζώων (Λεγάκης και Μαραγκού, 2009).

Στην Ελλάδα, το 2007, καταγράφηκαν 182 ζωικά είδη Κοινοτικού ενδιαφέροντος, σύμφωνα με την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ, όπως φαίνεται στον πίνακα 1. Στην εικόνα 1 φαίνεται η κατάσταση διατήρησής τους σύμφωνα με τη 2η εθνική έκθεση εφαρμογής της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ για την περίοδο 2000 – 2006. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έκθεσης, υπάρχουν μεγάλες ελλείψεις σε ό,τι αφορά τη γεωγραφική εξάπλωση, το εύρος και τα πληθυσμιακά μεγέθη των ειδών αυτών με αποτέλεσμα η κατάσταση διατήρησης του 65% των ειδών ζώων να αξιολογείται ως άγνωστη (118 από τα 182 είδη). Το 14% βρίσκεται σε ικανοποιητική κατάσταση διατήρησης (25 από τα 182 είδη), και αντίστοιχο ποσοστό σε ανεπαρκή κατάσταση (26 από τα 182 είδη), ενώ το υπόλοιπο 7% βρίσκεται σε κακή κατάσταση διατήρησης (13 από τα 182 είδη). Τα κενά της γνώσης είναι μεγαλύτερα στα ασπόνδυλα (για τα 45 από τα 46 είδη η κατάσταση διατήρησης είναι άγνωστη και για το 1 είδος ανεπαρκής), στα θηλαστικά (75% σε άγνωστη κατάσταση, 14% σε ανεπαρκή κατάσταση και το υπόλοιπο 11% σε κακή κατάσταση) και στα ερπετά (57% σε άγνωστη κατάσταση, 23% σε ανεπαρκή κατάσταση, 11% σε ικανοποιητική κατάσταση και το υπόλοιπο 9% σε κακή κατάσταση). Το 62% των ψαριών βρίσκεται σε ικανοποιητική κατάσταση διατήρησης. Επισημαίνεται ότι η συντριπτική πλειονότητα των ψαριών Κοινοτικού ενδιαφέροντος αφορά σε είδη κυρίως των εσωτερικών υδάτων.

Πίνακας 1. Είδη ζώων των Παραρτημάτων ΙΙ, ΙV και V της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.

Εικόνα 1. Κατάσταση διατήρησης ειδών ζώων Κοινοτικού ενδιαφέροντος.

Με την αναθεώρηση των καταλόγων ειδών ζώων κοινοτικού ενδιαφέροντος, καταγράφονται πλέον 231 είδη ζώων της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ.

Επιπροσθέτως, σε ό,τι αφορά την πλούσια ορνιθοπανίδα της Ελλάδας, από τα 442 είδη που έχουν καταγραφεί, τα 286 είδη (147 είδη του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ και 139 μεταναστευτικά είδη) εμπίπτουν στις κατηγορίες του Άρθρου 4 της Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ. Σύμφωνα με το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας, 17 είδη πουλιών είναι ανεπαρκώς γνωστά. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας, οι πιο απειλούμενες ομάδες είναι τα πουλιά των υγροτόπων και τα αρπακτικά. Τα πρώτα λόγω των εκτεταμένων καταστροφών των υγροτόπων κυρίως στο παρελθόν αλλά και εξαιτίας των αλλοιώσεων που υφίστανται οι υγρότοποι ακόμη και σήμερα (μεταβολή του υδρολογικού καθεστώτος, ρύπανση, αποξηράνσεις, ανθρωπογενής όχληση). Οι πληθυσμοί των αρπακτικών πλήττονται λόγω της υποβάθμισης των ενδιαιτημάτων τους, της χρήσης δηλητηριασμένων δολωμάτων, της βιοσυσσώρευσης υπολειμμάτων παρασιτοκτόνων και της λαθροθηρίας.
 
Πηγές:
Εθνική Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα

2η εθνική έκθεση εφαρμογής της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ για την περίοδο 2000 – 2006

Αναφορές:
Λεγάκις Α και Π. Μαραγκού (Επιμ. Έκδοσης). 2009. Το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας. Ελληνική Ζωολογική Εταιρία. Αθήνα.