Επιστημονικό όνομα: Quercus pubescens

Περιγραφή

Είδος φυλλοβόλο, η χνοώδης δρυς (ημεράδι, γρανίτσα, ρουπάκι) φθάνει σε ύψος τα 25 μέτρα, ενώ η διάμετρός της μπορεί να αγγίξει και τα 2 μέτρα. Σε ώριμη ηλικία, σχηματίζει ξηρόφλοιο που διαχωρίζεται σε σχεδόν ορθογώνια τμήματα. Ο καρπός της δεν έχει ποδίσκο.

Είναι είδος ανθεκτικό στην ξηρασία και εμφανίζεται κυρίως στη μεταβατική ζώνη από τα αείφυλλα στα φυλλοβόλα δάση μαζί με το πουρνάρι, τον γαύρο και την πλατύφυλλη δρυ, ενώ αμιγή δάση σχηματίζει σπάνια, κυρίως σε φτωχά εδάφη.

Παλαιότερα σχημάτιζε, μαζί με το πουρνάρι και τον γαύρο, εκτεταμένα δάση, τα οποία ενίσχυαν καθοριστικά την οικονομία των ημιορεινών περιοχών. Τα βελανίδια της ήταν άριστη τροφή για τα γουρούνια, το ξύλο της χρησιμοποιούνταν για κατασκευές, για τη βαρελοποιία, για την κατασκευή πασσάλων, αλλά και ως καυσόξυλο, ενώ το φύλλωμά της αποτελούσε ιδανική τροφή για τα κοπάδια κατά τη διάρκεια του χειμώνα.

Οι αλόγιστες και ληστρικές υλοτομίες σε συνδυασμό με την υπερβόσκηση, ιδιαίτερα γύρω από τους οικισμούς, οδήγησαν στην υποβάθμιση και εξαφάνιση των δασών της.

Σήμερα, η χνοώδης δρυς συναντάται ως «λείψανο» στα οικοσυστήματα του πουρναριού και του γαύρου, στην υψηλότερη ζώνη των αείφυλλων πλατύφυλλων ή σε συστάδες, σε ασβεστολιθικά πετρώματα, σε ράχες και νότιες πλαγιές στην κατώτερη περιοχή της ζώνης των φυλλοβόλων δρυών. Ιδιαίτερο γνώρισμα των σχηματισμών της χνοώδους δρυός είναι η στρεβλότητα των κορμών, ο σχετικά μικρός βαθμός συγκόμωσης και η άφθονη εμφάνιση ξηροφυτικών ειδών στον υπόροφο.

Η οικολογική σημασία των δασών με χνοώδη δρυ είναι μεγάλη. Ορισμένα λείψανα των άλλοτε μεγαλοπρεπών δασών της αποτελούν σήμερα πραγματικούς βοτανικούς κήπους, λόγω της μεγάλης ποικιλότητας φυτών που συντηρούν. Επίσης, οι καρποί και το φύλλωμα της χνοώδους δρυός αποτελούν τη βάση πολλών τροφικών αλυσίδων.

Εξάπλωση

Εμφανίζεται σε όλη την ημιορεινή περιοχή της ηπειρωτικής χώρας από την Πελοπόννησο έως τη Θράκη.

Καθεστώς προστασίας

Η χνοώδης δρυς προστατεύεται από την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ καθώς αποτελεί χαρακτηριστικό είδος του τύπου οικοτόπου «Δάση με Quercus trojana» με κωδικό 9250 του Παραρτήματος Ι, ο οποίος εξαπλώνεται κυρίως στη Δυτική Μακεδονία και στη Θεσσαλία.