Η παρακολούθηση (monitoring), είναι μια δομημένη επαναλαμβανόμενη και διαχρονική διαδικασία παρατήρησης και καταγραφής διαφόρων παραμέτρων, με την οποία ελέγχεται η εφαρμογή των μέτρων που λαμβάνονται, η αποτελεσματικότητά τους και η κατάσταση διατήρησης των οικοσυστημάτων.
Μπορεί να περιλαμβάνει συστηματική επιστημονική έρευνα, όπως για παράδειγμα την μέτρηση αφθονίας των ειδών και την καταγραφή της γεωγραφικής τους εξάπλωσης, ή την καταγραφή της ποιότητας των υδάτων μιας λίμνης, καθώς και χρήση σύγχρονων τεχνικών τηλεπισκόπησης για την παρακολούθηση της δυναμικής χερσαίων και υδάτινων οικοσυστημάτων.
Ενδεικτικά έργα παρακολούθησης οικοσυστημάτων, βιοποικιλότητας και φυσικών πόρων:
Παρακολούθηση υγροτόπων με το Πληροφοριακό Σύστημα GlobWetland II της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος
Το έργο GlobWetland II είναι ένα καινοτόμο έργο της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος (ESA) που ξεκίνησε το 2010 και υλοποιείται σε συνεργασία με τη Γραμματεία Ραμσάρ, την Πρωτοβουλία MedWet, το Μεσογειακό Παρατηρητήριο για τους Υγροτόπους και τις 10 χώρες της νότιας Μεσογειακής Λεκάνης.
Στο GlobWetland II αξιοποιείται η τεχνολογία Παρατήρησης Γης στην απογραφή, χαρτογράφηση, παρακολούθηση και αξιολόγηση υγροτόπων με απώτερο στόχο τη δημιουργία ενός Παγκόσμιου Συστήματος Παρακολούθησης Υγροτόπων (Global Wetland Observing System, G-WOS), όπως επιτάσσει το Στρατηγικό Σχέδιο (2009-2015) της Διεθνούς Σύμβασης Ραμσάρ. Ειδικότερα, το GlobWetland II θα επιδείξει τη δυνατότητα ενός τέτοιου συστήματος για περίπου 200 υγροτόπους στην παράκτια ζώνη (100 χμ από την ακτή) της Νότιας και Ανατολικής Μεσογείου που εκτείνεται από το Μαρόκο έως την Τουρκία.
Το ομώνυμο πληροφοριακό σύστημα ήδη χρησιμοποιείται για τη παραγωγή 1800 θεματικών χαρτών για 200 παράκτιους υγροτόπους από το Μαρόκο έως τη Συρία, και έχει ήδη εγκατασταθεί σε υπηρεσίες τους. Το ΕΚΒΥ συμμετέχει στο εταιρικό σήμα που ανέπτυξε το Πληροφοριακό Σύστημα GlobWetland-II και προωθεί την εφαρμογή του σε εθνικό και Μεσογειακό επίπεδο. Το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του 2014.
Σχετικός σύνδεσμος: http://www.globwetland.org
Εποπτεία και αξιολόγηση της κατάστασης διατήρησης ειδών και τύπων οικοτόπων της Ελλάδας
Το έργο πραγματοποιείται σε ανταπόκριση της χώρας στις υποχρεώσεις που απορρέουν από τις Οδηγίες 92/43/ΕΟΚ και 2009/147/ΕΚ (η γνωστή ως σήμερα 79/409/ΕΟΚ).
Έχει σκοπό την εποπτεία και αξιολόγηση της κατάστασης διατήρησης των τύπων οικοτόπων και των ειδών κοινοτικού ενδιαφέροντος στην Ελλάδα (περιοχές του Δικτύου Natura 2000 και εθνικός χώρος) και τη σύνταξη των Εθνικών Εκθέσεων για την περίοδο 2007-2012.
Το πρόγραμμα της εποπτείας-παρακολούθησης υλοποιείται σε δύο κύριους άξονες:
- Στις περιοχές του δικτύου Natura 2000, εκτός αρμοδιότητας υφιστάμενων Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ΦΔΠΠ).
- Και στις περιοχές του εθνικού χώρου εκτός του δικτύου Natura 2000, εκτός αρμοδιότητας υφιστάμενων ΦΔΠΠ
Για τους Τόπους Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ) είναι απαραίτητη η καταγραφή, αξιολόγηση της κατάστασης διατήρησης και παρακολούθησή της κατάστασης διατήρησης των τύπων οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας των Παραρτημάτων II, IV και V της Οδηγίας 92/43.
Για τις Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) είναι απαραίτητη η καταγραφή, αξιολόγηση της κατάστασης διατήρησης και παρακολούθησή της κατάστασης διατήρησης της ορνιθοπανίδας της Οδηγίας 2009/147/ΕΚ (όλων των ειδών ορνιθοπανίδας του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 2009/147/ΕΕ, των μεταναστευτικών ειδών που μπορούν να αποτελέσουν είδη χαρακτηρισμού των ΖΕΠ καθώς και των κοινών ειδών).
Για τις περιοχές εκτός του Δικτύου Natura 2000 είναι απαραίτητη η καταγραφή, αξιολόγηση της κατάστασης διατήρησης και παρακολούθησή της κατάστασης διατήρησης των τύπων οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας των Παραρτημάτων II, IV και V της Οδηγίας 92/43, καθώς και της ορνιθοπανίδας.
Σχετικός σύνδεσμος: http://www.ypeka.gr/Default.aspx?tabid=889&language=el-GR
Εθνικό Δίκτυο Παρακολούθησης της Ποιότητας και Ποσότητας των Υδάτων της χώρας
Με στόχο τη συστηματική παρακολούθηση των ποιοτικών και ποσοτικών χαρακτηριστικών των υδάτων ορίστηκε το Εθνικό Δίκτυο Παρακολούθησης της Ποιότητας και Ποσότητας των Υδάτων της χώρας, με καθορισμό των θέσεων μετρήσεων και των φορέων λειτουργίας του δικτύου.
Στις 9 Σεπτεμβρίου 2011, εκδόθηκε η Κοινή Υπουργική Απόφαση περί "ορισμού του Εθνικού Δικτύου Παρακολούθησης της ποιότητας και της ποσότητας των υδάτων με καθορισμό των θέσεων (σταθμών) μετρήσεων και των φορέων που υποχρεούνται στην λειτουργία τους, κατά το άρθρο 4, παράγραφος 4 του Ν. 3199/2003 (Α΄ 280)".
Η Ειδική Γραμματεία Υδάτων του ΥΠΕΚΑ είναι η αρμόδια υπηρεσία για: α) την υποβολή ετήσιας έκθεσης και ετήσιου προϋπολογισμού κόστους λειτουργίας του Εθνικού Δικτύου Παρακολούθησης στο ΥΠΕΚΑ, β) την παρακολούθηση σε εθνικό επίπεδο της ποιότητας και της ποσότητας των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων σε συνεργασία με τις Διευθύνσεις Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και γ) την ανάπτυξη και τη λειτουργία του εθνικού δικτύου παρακολούθησης της ποιοτικής και ποσοτικής κατάστασης των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων.
Το Δίκτυο Παρακολούθησης Τέθηκε σε λειτουργία την άνοιξη του 2012 και περιλαμβάνει 2000 θέσεις δειγματοληψιών και μετρήσεων, με μετρήσεις τόσο χημικών όσο και βιολογικών παραμέτρων.
Φορείς υλοποίησης του προγράμματος, υπό την εποπτεία της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων, είναι:
α) Το Γενικό Χημείο του Κράτους (Γ.Χ.Κ.),
β) Το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.),
γ) Το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (Ι.Γ.Μ.Ε.),
δ) Το Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων (Ε.Κ.Β.Υ.),
ε) Η Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης Λάρισας (Δ.Ε.Υ.Α.Λ.),
στ) Το Ινστιτούτο Εγγείων Βελτιώσεων (Ι.Ε.Β.) του Εθνικού Ιδρύματος Αγροτικής Έρευνας.
Σχετικός σύνδεσμος: http://www.ypeka.gr/Default.aspx?tabid=249&language=el-GR
