Επιστημονικό όνομα: Accipiter gentilis

Περιγραφή

Το διπλοσάινο είναι μεσαίου μεγέθους αρπακτικό, με τα θηλυκά να φθάνουν περίπου το μέγεθος της γερακίνας (Buteo buteo). Η φιγούρα του διακρίνεται από το μικρότερο κεφάλι, τις κοντύτερες πτέρυγες και την πολύ μακρύτερη ουρά. Τα ενήλικα είναι σκούρα γκρίζα από πάνω και λευκά από κάτω, με πυκνές, λεπτές και οριζόντιες μαύρες λωρίδες. Η ουρά έχει πλατιές, σκούρες ταινίες. Πάνω από τα μάτια υπάρχει μια λευκή λωρίδα, ιδιαίτερα στα θηλυκά. Τα νεαρά, αντί για οριζόντιες λωρίδες, φέρουν κάθετες σκούρες καφέ πιτσιλιές στο κάτω μέρος του σώματός τους. Η πτήση του διπλοσάινου συνίσταται σε γρήγορα χτυπήματα των πτερύγων και μακριά πλαναρίσματα, ενώ συχνά γυροπετάει για να κερδίσει ύψος.

Ως αποκλειστικά δασόβιο είδος, το ενδιαίτημά του περιλαμβάνει δάση κωνοφόρων ή φυλλοβόλων, με ανοίγματα.

Τρέφεται κυρίως με πουλιά και θηλαστικά έως το μέγεθος του αγριόκουρκου και του λαγού αντίστοιχα (π.χ. πέρδικες, φασιανούς, περιστέρια, κόρακες, τσίχλες, κουνέλια και σκίουρους). Στην περιοχή του Δάσους της Δαδιάς, τα διπλοσάινα τρέφονται κυρίως με πουλιά (περιστεροειδή) και σε μικρότερο ποσοστό με σαύρες.

Συνήθως κυνηγά ανά άτομο, με γρήγορες, επιθετικές και επιδέξιες πτήσεις, εκμεταλλευόμενο οποιαδήποτε κάλυψη για τον αιφνιδιασμό του θηράματος. Χρησιμοποιεί θέσεις επόπτευσης με άπλετη θέα σε στρατηγικά σημεία του δάσους.

Είναι μονογαμικό είδος, αλλά οι δεσμοί των ζευγαριών διαρκούν μόνο για μία αναπαραγωγική περίοδο. Οι επιδείξεις του ζευγαριού πραγματοποιούνται Ιανουάριο ως Απρίλιο. Τα μεγαλύτερα και επιθετικότερα θηλυκά διαδραματίζουν τον βασικό ρόλο στη σχέση των δύο φύλων. Το πιο γνωστό κάλεσμα είναι ένα λαρυγγικό «κεκ-κεκ-κεκ...» που παράγεται συνήθως από τα θηλυκά κατά την περίοδο καθιέρωσης της εδαφικής επικράτειας, έως την εναπόθεση των αβγών. Από τον Απρίλιο γεννώνται 3 - 4 αβγά, σε μεγάλες φωλιές κατασκευασμένες σε διχάλες δένδρων αρκετά ψηλά από το έδαφος (10 - 20 μέτρα). Η περίοδος επώασης διαρκεί 35 - 38 ημέρες και η πτέρωση των νεοσσών απαιτεί 35 - 42 ημέρες.

Εξάπλωση

Το διπλοσάινο απαντά στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης και η εξάπλωσή του στην Ευρώπη αποτελεί λιγότερο από το 50% της παγκόσμιας. Ο ευρωπαϊκός πληθυσμός είναι μεγάλος, αριθμώντας περισσότερα από 160.000 αναπαραγωγικά ζευγάρια, με αυξητικές τάσεις. Στην Ελλάδα, η εξάπλωσή του είναι ευρεία, περιλαμβάνοντας μεγάλο μέρος της ηπειρωτικής χώρας και ιδιαίτερα τη βόρεια και κεντρική Ελλάδα. Όσον αφορά στη νησιωτική Ελλάδα, φωλιάζει σίγουρα μόνο στη Λέσβο και στην Κεφαλλονιά. Ο συνολικός πληθυσμός εκτιμάται στα 1.000 - 1.200 ζευγάρια, παρόλο που το είδος δεν έχει μελετηθεί. Απαντά κυρίως στα δάση κωνοφόρων ή σε μικτά δάση και λιγότερο σε φυλλοβόλα, από το υψόμετρο των 300 ως το δασοόριο. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα, ο πληθυσμός αυξάνεται εξαιτίας της μετανάστευσης από τις βόρειες χώρες.

Καθεστώς προστασίας

Ο ευρωπαϊκός πληθυσμός αυξήθηκε αισθητά μεταξύ των ετών 1970 - 1990. Αν και υπήρξαν μειώσεις σε διάφορες χώρες κατά τη δεκαετία 1990 - 2000, υπερκαλύφθηκαν από αυξητικές τάσεις σε άλλες χώρες (ιδιαίτερα στον ρωσικό πληθυσμό). Συνεπώς, ο ευρωπαϊκός πληθυσμός του διπλοσάινου αξιολογείται ως ασφαλής. Το κυνήγι όλων των ειδών αρπακτικών έχει απαγορευθεί στην Ελλάδα από το 1969, χαρακτηρίζοντας τα είδη αυτά ως ωφέλιμα. Το διπλοσάινο περιλαμβάνεται επίσης στα Παραρτήματα ΙΙ των Συμβάσεων της Βέρνης και της Βόννης.