Τα εγκαίνια της έκθεσης "Flora Graeca" πραγματοποιήθηκαν την Τρίτη 8 Μαρτίου στις 7:00 μ.μ. στο Αμφιθέατρο Cotsen Hall και το Αναγνωστήριο της Γενναδείου Βιβλιοθήκης, Σουηδίας 61, Κολωνάκι. Μίλησαν η διευθύντρια της Βιβλιοθήκης κα Μαρία Γεωργοπούλου και η αναπληρώτρια καθηγήτρια Οικοφυσιολογίας Φυτών στο Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών κα Σοφία Ριζοπούλου, η οποία ανέπτυξε το θέμα "Η Flora Graeca και η περιήγηση σε μεσογειακά τοπία (το 1787)".

Η "Flora Graeca" (1806-1840) είναι ένα από τα σημαντικότερα και σπανιότερα εικονογραφημένα βιβλία βοτανικής στον κόσμο. Περιλαμβάνει δέκα τόμους και εκδόθηκε στο Λονδίνο σε μόλις 25 αντίτυπα. Περιλαμβάνει 966 φυτά της ελληνικής χλωρίδας τα οποία συνοδεύονται από τις απαράμιλλες ζωγραφικές απεικονίσεις του Ferdinand Bauer, ενός από τους μεγαλύτερους βοτανικούς ζωγράφους όλων των εποχών. Εμπνευστής της ήταν ο καθηγητής βοτανικής στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και φιλέλληνας John Sibthorp (1758–1796).

Στην έκθεση, που θα διαρκέσει έως τις 30 Ιουνίου 2016, παρουσιάζεται υλικό από τις συλλογές της Γενναδείου Βιβλιοθήκης που επικεντρώνονται στη Φυσική Ιστορία, καθώς και φυτικά δείγματα από το Ηerbarium του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας και την ιστορική συλλογή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Στην έκθεση παρουσιάζονται, επίσης, τέσσερα πρωτότυπα ζωγραφικά έργα ελληνικών φυτών της Νίκης Γουλανδρή, προέδρου του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας - βοτανικής ζωγράφου διεθνούς αναγνώρισης.

Η συμμετοχή του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας στην έκθεση

Τα δύο δείγματα φυτών που εκτίθενται είναι τα:

• Lavandula stoechas - Λαβαντούλα η στοιχάς, Αγριολεβάντα
• Staehelina uniflosculosa - Σταιχελίνα η μονανθής, Σταεχελίνα

και προέρχονται από το Herbarium (Φυτοθήκη) του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας.

Ένα Herbarium είναι μία οργανωμένη και ταξινομημένη συλλογή φυτών τα οποία φυλάσσονται συνήθως σε ειδικό χώρο. Ο κύριος τρόπος με τον οποίο διατηρούνται τα φυτά είναι με την αποξήρανση τους σε βοτανικές πρέσες, μια απλή πρακτική η οποία όμως, σε συνδυασμό με τις κατάλληλες συνθήκες συντήρησης, μπορεί να διατηρήσει τα περισσότερα χαρακτηριστικά των φυτών για δεκάδες ακόμη και εκατοντάδες χρόνια. Τα αποξηραμένα φυτά επικολλούνται σε ειδικά χαρτόνια και φέρουν ετικέτα με το επιστημονικό όνομα του φυτού (εφόσον έχει αναγνωριστεί) και πληροφορίες για τον συλλέκτη, τον τόπο και χρόνο συλλογής και διάφορα χαρακτηριστικά του φυτού που δεν διατηρούνται όπως το χρώμα των ανθέων, το άρωμα κ.α. Παρόμοια δείγματα είχε συλλέξει και αποξηράνει ο Sibthorp στα ταξίδια του και αποτέλεσαν, μαζί με τους πίνακες του Bauer, το υλικό για τη συγγραφή της Flora Graeca. Τα πρωτότυπα δείγματα του Sibthorp βρίσκονται στο «Sibthorpian Herbarium» στην Οξφόρδη.

Τo Herbarium του Μουσείου Γουλανδρή θεωρείται το καλύτερα οργανωμένο στην Ελλάδα και περιλαμβάνει πάνω από 100.000 δείγματα φυτών. Τα άριστα συντηρημένα και τεκμηριωμένα δείγματα του αποτελούν τη βάση για τη συγγραφή χλωριδικών εργασιών, μονογραφιών, διδακτορικών, κ.α. Ιδιαίτερα σημαντικά είναι τα πολυάριθμα δείγματα «Τύποι» που περιλαμβάνονται στις συλλογές του, τα δείγματα δηλαδή με τα οποία έγινε η περιγραφή νέων ειδών για την επιστήμη.

Επίσης, τα τέσσερα ζωγραφικά έργα της Νίκης Γουλανδρή, που παρουσιάζονται στην έκθεση, είναι:

• Cyperus capitatus (=C.kalli) - Κύπερος ο κεφαλωτός
• Dianthus crinitus - Δίανθος ο μακρύμαλλος
• Lathyrus grandiflorus - Λάθυρος ο μεγανθής
• Staehelina uniflosculosa - Σταιχελίνα η μονανθής

Η Νίκη Γουλανδρή έχει ασχοληθεί με τη ζωγραφική απεικόνιση της ελληνικής χλωρίδας και έχει ζωγραφίσει περίπου 800 ελληνικά φυτά με καλλιτεχνική ζωντάνια και επιστημονική γνώση. Η βοτανική ζωγραφική της, αφιερωμένη στη διάσωση της ελληνικής χλωρίδας, την οδήγησε στη δια βίου αφοσίωσή της με τη φύση.

Μαζί με τον σύζυγό της Άγγελο Γουλαδρή ίδρυσε το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, του οποίου σήμερα είναι Πρόεδρος.

Έχουνκυκλοφορήσει 3 εκδόσεις με ολοσέλιδες βοτανικές απεικονίσεις της και έχει αναγνωρισθεί διεθνώς ως σημαντική βοτανική ζωγράφος. Είναι μέλος της Linnean Society.

Σχεδίασε επίσης συνθέσεις ελληνικών φυτών σε μεταξωτά μαντήλια του οίκου Hermes καθώς και σε πορσελάνες Limoges και Royal Copenhagen.

Eκδηλώσεις

Στο πλαίσιο της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν και οι ακόλουθες εκδηλώσεις:

Τετάρτη, 16 Μαρτίου 2016, 7:00 μμ Σύλλογος Φίλων Γενναδείου, Cotsen Hall
Ιόλη Καλαβρέζου, Καθηγήτρια Ιστορίας της Τέχνης, Πανεπιστήμιο Harvard: «Βυζαντινοί κήποι: πραγματικοί, συμβολικοί, φανταστικοί»

Πέμπτη, 17 Μαρτίου 2016, 5:30 μμ Αίθουσα Μανδύλα
Δημήτρης Μητουλάκης, Ιστορικός, Υποψήφιος Διδάκτωρ: «Τα φαρμακευτικά φυτά: από τον μύθο στην ιστορία»

Πέμπτη, 31 Μαρτίου 2016, 5:30μμ Αίθουσα Μανδύλα
Βάσω Σειρηνίδου: «Ανακαλύπτοντας την ελληνική φύση τον 18ο αιώνα»

Τρίτη, 12 Απριλίου 2016, 7:00μμ Cotsen Hall
Dr. Stephen Harris, Druce Curator of the Oxford University Herbaria: “The Flora Graeca in Oxford”

Πέμπτη, 14 Απριλίου 2016, 5:30μμ Αίθουσα Μανδύλα
Σπύρος Κοσμετάτος: «Από τον βοτανόκηπο στο βοτανικό κήπο. Βοτανικός κήπος Κεφαλονιάς»

Τρίτη, 19 Απριλίου 2016, 7:00 μμ Cotsen Hall
Arne Strid, Professor emeritus, former Director of the Goteborg Botanical Garden: “Flora Graeca Sibthorpiana and the botanical exploration of Greece”

Πέμπτη, 21 Απριλίου 2016, 5:30 μμ Αίθουσα Μανδύλα
Πόπη Σεριάτου: «Θεραπευτικά φυτά: τα φάρμακα που ταξιδεύουν»

Τρίτη, 10 Μαΐου 2016, 7:00 μμ Cotsen Hall
Harriet Blitzer, Professor of Art History, Buffalo State College: “An Earthly Paradise. Μπαξές, Περιβόλι and Ύπαιθρος in the Aegean”

Πέμπτη, 19 Μαΐου 2016, 5:30 μμ Αίθουσα Μανδύλα
Δρ. Ελένη Μαλούπα, Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ: «Προστασία και αξιοποίηση των Ελληνικών αρωματικών φυτών σε Βοτανικούς Κήπους»

Πέμπτη, 26 Μαΐου 2016, 5:30μμ Αίθουσα Μανδύλα
Ειρήνη Σολομωνίδη, Επικεφαλής Βιβλιοθηκάριος Γενναδείου Βιβλιοθήκης: «Έκφρασις πανεξαίρετος του κήπου». Κήποι στο βυζαντινό μυθιστόρημα

Σάββατο, 28 Μαΐου 2016, 10:00 πμ-1:00 μμ Αίθουσα Μανδύλα
Maggie Niagassas, “The Magic of Botanical Art.” Σεμινάριο βοτανικής ζωγραφικής.

Πέμπτη, 2 Ιουνίου 2016, 5:30μμ Αίθουσα Μανδύλα
Σοφία Ριζοπούλου, Αν. Καθηγήτρια, Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών: «Τα χρώματα της άνθισης των φυτών της Flora Graeca»

Πηγή φωτογραφιών: Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας