Οι δυο πρώτοι μήνες του φθινοπώρου του 2015 ήταν σημαντικοί για την παγκόσμια δασική κοινότητα η οποία ετοιμάζεται να μετέχει και στην ιδιαίτερα κρίσιμη συνάντηση για το κλίμα στο Παρίσι. Τον Σεπτέμβρη πραγματοποιήθηκε στο Durban της Νότιας Αφρικής το 14ο Παγκόσμιο Δασολογικό Συνέδριο από τις 7 έως τις 11 Σεπτεμβρίου ενώ από 20 έως 21 Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε στη Μαδρίτη η υπουργική διάσκεψη για την προστασία των δασών της Ευρώπης.

14ο Παγκόσμιο Δασολογικό Συνέδριο

Το πρώτο Παγκόσμιο Δασολογικό Συνέδριο πραγματοποιήθηκε το 1926 στη Ρώμη και από το 1945 τα συνέδρια αυτά γίνονται κάθε έξι έτη, υπό την αιγίδα του Οργανισμού Γεωργίας και Τροφίμων (FAO) του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Αποτελούν χώρους ανταλλαγής γνώσεων και εμπειρίας, διαμόρφωσης κατευθύνσεων δασικής πολιτικής και παρουσίασης θέσεων για τις μελλοντικές εξελίξεις που βοηθούν τους ερευνητικούς διεθνείς οργανισμούς να εντοπίσουν νέα επίπεδα έρευνας και τους διεθνείς οργανισμούς να προγραμματίσουν τις δραστηριότητές τους. Συμβάλλουν επίσης στην αποδοχή, σε διεθνές επίπεδο, νέων τεχνικών προδιαγραφών και μεθόδων της δασικής επιστήμης. Αξίζει να σημειωθεί ότι ήταν το πρώτο συνέδριο που διοργανώθηκε στην Αφρική.

Στο συνέδριο του Durban πήραν μέρος περίπου 4.000 άτομα από 138 χώρες. Παρουσιάσθηκαν 825 προφορικές και 269 αναρτημένες ανακοινώσεις στις οποίες συμμετείχαν περίπου 3.500 συγγραφείς από όλο τον κόσμο. Πραγματοποιήθηκε δε σε μια κρίσιμη συγκυρία καθώς αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο ο σπουδαίος ρόλος που τα δάση και οι υπηρεσίες έχουν στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και των επιπτώσεών της, ένα ζήτημα για το οποίο  η παγκόσμια κοινότητα καλείται άμεσα να λάβει αποφάσεις τον Δεκέμβριο στο Παρίσι. Όπως επισημαίνεται στο κεντρικό μήνυμα του συνεδρίου «Τα δάση είναι απαραίτητα για τη ζωή στον πλανήτη, για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής  και την προσαρμογή σε αυτή, για την εξασφάλιση επαρκούς καθαρού νερού, για την ενίσχυση της βιοποικιλότητας και για την παροχή αειφορικών προσόδων και βιώσιμης καθημερινότητας, στα οποία περιλαμβάνεται και η διατροφική ασφάλεια. Αντιμετωπίζουν όμως πρωτοφανείς και συνεχείς πιέσεις.».

Στο μήνυμα που αφορά στην κλιματική αλλαγή οι σύνεδροι συνιστούν:

• Να βελτιωθεί η κατανόηση της κλιματικής αλλαγής μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων μερών, με ιδιαίτερη προσοχή προς τις κοινότητες που εξαρτώνται από τα δάση.
• Να προωθηθεί η συνεργασία και οι ανταλλαγές μεταξύ των χωρών του Νότου ώστε να υπάρξουν ωφέλειες από την αυξανόμενη γνώση και εμπειρία, εξασφαλίζοντας την πλήρη συμμετοχή των αυτόχθονων κοινοτήτων.
• Οι κυβερνήσεις και τα άλλα ενδιαφερόμενα μέρη να κατανοήσουν τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και να παρακινηθούν προς αυτό στην κατεύθυνση επίτευξης των Στόχων για την Αειφορική Ανάπτυξη.
• Να αυξηθεί η ποσότητα και να βελτιωθεί η ποιότητα των διαθέσιμων πληροφοριών που χρειάζονται για τη διαμόρφωση πολιτικών και την ανάληψη δράσεων για το κλίμα.
• Να ενθαρρύνεται η αξιολόγηση και η διάδοση των δράσεων που συμβάλλουν στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και τον μετριασμό αυτής, περιλαμβανομένων των δράσεων βελτίωσης του συντονισμού και της κινητοποίησης διαφοροποιημένων πηγών χρηματοδότησης.

Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε λίγες μέρες πριν την Παγκόσμια Διάσκεψη για την Αειφόρο Ανάπτυξη που έγινε στη Νέα Υόρκη από 25 έως 27 Σεπτεμβρίου, στην οποία υιοθετήθηκαν 17 στόχοι από τους οποίους 2 αναφέρονται στα δάση. Οι σύνεδροι του Παγκόσμιου Δασολογικού Συνεδρίου σε σχετικό μήνυμα επισημαίνουν ότι τα δάση και η δασοπονία πρέπει να ενταχθούν ως κύρια και διακριτά στοιχεία των στρατηγικών για την αειφορική ανάπτυξη, με διατομεακές πολιτικές και προτείνουν βελτίωση της διακυβέρνησης μεταξύ των σχετικών τομέων πολιτικής που θα πρέπει να περιλαμβάνουν την ισότητα των φύλων, την κατάλληλη ρύθμιση των δικαιωμάτων επί της γης και τη εγκαθίδρυση ευνοϊκού κλίματος για επενδύσεις.

H διακήρυξη του Durban

Το 14ο Παγκόσμιο Δασολογικό Συνέδριο ολοκληρώθηκε με τη διακήρυξη του Durban. Σε αυτήν μεταξύ άλλων επισημαίνονται ότι:

• Τα δάση είναι κρίσιμα για τη διατροφική ασφάλεια και την ποιότητα ζωής. Συμβάλλουν στη μακροπρόθεσμη κάλυψη των αναγκών των κοινοτήτων σε τροφή, ενέργεια και πρώτες ύλες, δημιουργούν εισόδημα και θέσεις εργασίας και διατηρούν τη βιοποικιλότητα. Διατηρούν το έδαφος και ρυθμίζουν τη ροή των υδάτων και το κλίμα γενικότερα, συμβάλλοντας στην αειφορική γεωργία.
• Πρέπει να αναπτυχθούν ολοκληρωμένες προσεγγίσεις στις χρήσεις γης, ώστε να μειωθεί η αποδάσωση, να μειωθούν οι συγκρούσεις για τη γη και να καταστεί δυνατή η μεγιστοποίηση της χρήσης των ωφελειών του δάσους, περιλαμβανομένων της συνύπαρξης γεωργίας και δάσους αλλά και των υπόλοιπων περιβαλλοντικών υπηρεσιών του δάσους, οργανωμένων σε επίπεδο τοπίου.
• Τα δάση είναι κρίσιμα για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή σε αυτή. Η αειφορική τους διαχείριση αυξάνει την αντοχή των οικοσυστημάτων και των κοινωνιών και βελτιστοποιεί τον ρόλο τους στην απορρόφηση και αποθήκευση άνθρακα, ενώ ταυτόχρονα παρέχουν και πληθώρα άλλων περιβαλλοντικών υπηρεσιών.

Η διακήρυξη του Durban διατίθεται στον σύνδεσμο: http://www.fao.org/fileadmin/user_upload/wfc2015/Documents/Durban_Declaration_FINAL.pdf

Τα πλήρη συμπεράσματα και οι θέσεις από τις κύριες και τις παράλληλες συνεδρίες και τις συνοδές συναντήσεις και εκδηλώσεις μπορούν να αναζητηθούν στον σύνδεσμο: http://www.fao.org/fileadmin/user_upload/wfc2015/Documents/Key_messages_presentation.pdf

7η Υπουργική Διάσκεψη για τα Ευρωπαϊκά δάση
Οι διασκέψεις αυτές αρθρώνουν την πολιτική διαδικασία για τα ευρωπαϊκά δάση που φέρει τον τίτλο Forest Europe και έχουν σαν κύριο σκοπό την εδραίωση της αειφορικής διαχείρισης των δασών της Ευρώπης. Ειδικότερα, αποσκοπούν στην ενδυνάμωση της συνεργασίας και του συντονισμού των δασικών πολιτικών των ευρωπαϊκών κρατών (εντός και εκτός Ε.Ε.) ώστε να διατηρούνται και να αυξάνονται ποσοτικά και ποιοτικά οι υπηρεσίες που αυτά παρέχουν. Η διαδικασία αυτή περιλαμβάνει και πληθώρα ενδιάμεσων τεχνικών και επιστημονικών συναντήσεων που προετοιμάζουν τα κείμενα που υιοθετούνται στις διασκέψεις.

Έως σήμερα η Forest Europe έχει προωθήσει δυο εργαλεία, τους δείκτες αειφορικής διαχείρισης των δασών (SFM) και την περιοδική έκθεση αξιολόγησης των ευρωπαϊκών δασών με βάση τα κριτήρια αυτά. Στην Μαδρίτη παρουσιάσθηκε η 4η έκθεση που καλύπτει την περίοδο 2011-2015. Τρεις ακόμα σημαντικές πρωτοβουλίες, που αναλήφθηκαν το 2011 στη διάσκεψη του Όσλο, αφορούν την παράνομη υλοτομία, την αποτίμηση των περιβαλλοντικών υπηρεσιών των δασών και τη θέση της αειφορικής διαχείρισης των δασών προς μια πράσινη οικονομία. Η διάσκεψη χειρίζεται επίσης την πρωτοβουλία για τη διαμόρφωση μιας νομικά δεσμευτικής Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δάση. Σε αυτή ήταν αφιερωμένη η δεύτερη μέρα της διάσκεψης που είχε και τον διακριτικό τίτλο «FOREST EUROPE Extraordinary Ministerial Conference Madrid 21 October 2015».

Η διάσκεψη της Μαδρίτης αφορούσε την αναθεώρηση των δεικτών, τη θέση των δασών στην πράσινη οικονομία, την προστασία των δασών και τα επόμενα βήματα της πολιτικής διαδικασίας. Ο αναθεωρημένος κατάλογος των κριτηρίων έγινε δεκτός με κοινή υπουργική δήλωση. Ο κατάλογος καταρτίσθηκε ώστε να μην υπάρξει ασυνέχεια των δεικτών, να ισορροπεί μεταξύ ποιοτικών και ποσοτικών κριτηρίων και να έχει έκταση που διευκολύνει τη χρήση του.

Η διάσκεψη υιοθέτησε μια κοινή δήλωση σχετική με τη θέση των δασών στην πράσινη οικονομία με την οποία τα μέρη δεσμεύονται να ενδυναμώσουν τη θέση της αειφορικής διαχείρισης των δασών στην πράσινη οικονομία, να ενδυναμώσουν τις κοινωνικές συνιστώσες της αειφορικής διαχείρισης των δασών, περιλαμβανομένης και της προώθησης «πράσινων» θέσεων εργασίας στα δάση, να ενσωματώσουν την αξία των υπηρεσιών που παρέχουν τα δασικά οικοσυστήματα στην πράσινη οικονομία και να συνεισφέρουν στις κατευθύνσεις αυτές σε πανευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.

Η προστασία των δασών ήταν μεταξύ των θεμάτων της διάσκεψης για την οποία εκδόθηκε μια ακόμα κοινή δήλωση στην οποία δίνεται έμφαση στην ανάγκη προσαρμογής των δασών και της διαχείρισής τους στην κλιματική αλλαγή, στην προστασία των δασικών γενετικών πόρων και στην ενδυνάμωση της συνεργασίας σε περιφερειακό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.

Σε ό,τι αφορά την πρόοδο προς μία νομικά δεσμευτική Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα δάση, η διάσκεψη κατέληξε να υιοθετήσει ως βάση συζήτησης το σχέδιο κειμένου που κατέθεσε ομάδα εργασίας ειδικών και να συνεχίσει τις συζητήσεις με στόχο να επιτευχθεί συμφωνία των μερών της διάσκεψης έως το 2020.