Επιστημονικό όνομα: Lutra lutra

Περιγραφή

H ευρασιατική βίδρα είναι θηλαστικό που ζει στα γλυκά νερά και συγγενεύει με το κουνάβι. Είναι, επίσης, γνωστή ως ευρωπαϊκή βίδρα, κοινή βίδρα, βίδρα του Παλαιού Κόσμου, αλλά και ως ενυδρίδα. Αποτελεί ένα από τα 13 είδη βίδρας που υπάρχουν στον κόσμο, εκ των οποίων 5 είδη, ανάμεσά τους και η ευρασιατική, θεωρούνται απειλούμενα με εξαφάνιση και, καθώς αποτελούν δείκτη υγείας των ορεινών υδάτων, προστατεύονται αυστηρά. Ειδικά η ευρασιατική βίδρα θεωρείται από τα σπανιότερα και πιο απειλούμενα θηλαστικά της Ευρώπης, καθώς έχει εξαφανισθεί από το μεγαλύτερο τμήμα των ενδιαιτημάτων της.

Η βίδρα έχει μακρύ, ελαστικό και μυώδες κορμί, παχύ και αδιάβροχο, γκριζοκάστανο τρίχωμα που απολήγει σε δυνατή, σαρκώδη ουρά, κοντά αυτιά και ρύγχος με παχιά μουστάκια.. Τα πόδια της, κοντά, με νηκτικές μεμβράνες ανάμεσα στα δάχτυλα και το αεροδυναμικό σχήμα της, την καθιστούν δεινή κολυμβήτρια. Κολυμπά γρήγορα, κουνώντας την ουρά και το σώμα της και χρησιμοποιώντας σαν κουπιά τα πίσω πόδια της. Στη στεριά περπατά με δυσκολία και κοντοστέκεται όρθια, χρησιμοποιώντας ως στήριγμα την ουρά της.

Η βίδρα απαντά σε μια μεγάλη ποικιλία υδάτινων ενδιαιτημάτων και δείχνει ιδιαίτερη προτίμηση σε πολύ καθαρά νερά. Ζει στις όχθες των ορεινών ποταμών και των λιμνών, σε έλη με ανεπτυγμένη παρόχθια βλάστηση, καθώς και σε παράκτιες περιοχές που διαθέτουν, όμως, πρόσβαση σε γλυκό νερό, το οποίο της είναι απαραίτητο για να καθαρίζει τη γούνα της. Για την ανάπαυση και την αναπαραγωγή της επιλέγει ήσυχες τοποθεσίες, ανάμεσα σε βράχια με πυκνή παρυδάτια δενδρώδη και θαμνώδη βλάστηση ή καλαμώνες, ή κοιλότητες τις οποίες σκάβει κάτω από το έδαφος.

Ζει περίπου 20 έτη, είναι νυκτόβιο και μάλλον μοναχικό ζώο. Οριοθετεί με σαφήνεια τον ζωτικό της χώρο, η έκταση του οποίου κυμαίνεται ανάλογα με τη διαθέσιμη τροφή. Στους ποταμούς, ο ζωτικός της χώρος είναι γραμμικός και κυμαίνεται από 5 έως 40 χιλιόμετρα, ενώ στις λίμνες και τα έλη έχει πολυγωνική δομή. Σε ακτές με πλούσιες τροφικές πηγές, ο ζωτικός της χώρος μπορεί να φθάσει έως και το 1 χιλιόμετρο. Με ιδιαίτερα ανεπτυγμένες όλες τις αισθήσεις της, είναι εξαίρετη «κυνηγός» και συγκαταλέγεται μεταξύ των ανώτερων θηρευτών των υδάτινων οικοσυστημάτων· τρέφεται κυρίως με ψάρια, που αποτελούν άνω του 80% της συνολικής της διατροφής, αλλά και με αμφίβια (βατράχια), ερπετά (νερόφιδα), ασπόνδυλα (καβούρια και έντομα), πτηνά και μικρά θηλαστικά. Έχει τη δυνατότητα να αναπαράγεται καθόλη τη διάρκεια του έτους και γεννά, συνήθως την άνοιξη, 1 έως 3 μικρά, τα οποία ζουν με τη μητέρα τους κατά το πρώτο έτος της ζωής τους.

Οι απειλές για την επιβίωση του είδους προέρχονται από τον άνθρωπο και αφορούν στη ρύπανση των υδάτων, την αποξήρανση των υγροτόπων και τα υδροηλεκτρικά φράγματα. Ακόμη, κίνδυνο αποτελεί η οικιστική ανάπτυξη και η καταστροφή της παρόχθιας βλάστησης σε λίμνες και ποταμούς, λόγω της επέκτασης των αγρών, της κατασκευής δρόμων και της ευθυγράμμισης της κοίτης των ποταμών. Επιπρόσθετα, η κατασκευή τεχνητών ταμιευτήρων, κάθετα ή έξω από την κοίτη των ποταμών, προκαλεί πολλά προβλήματα στη βίδρα, καθώς οι ταμιευτήρες δεν αποτελούν κατάλληλα ενδιαιτήματα για το είδος, λόγω της έντονης αυξομείωσης της στάθμης και της απουσίας παρόχθιας βλάστησης. Μικρότερης σημασίας είναι ο κίνδυνος από το κυνήγι ή από την παγίδευση των ζώων στα δίχτυα των ψαράδων. Στην Ελλάδα, έχουν αναφερθεί μεμονωμένα τέτοια περιστατικά, καθώς και περιπτώσεις ζώων που σκοτώθηκαν στους δρόμους από αυτοκίνητα.

Εξάπλωση

Η ευρασιατική βίδρα αποτελεί το ευρύτερα απαντώμενο είδος βίδρας. Το όνομα ευρασιατική δεν ανταποκρίνεται στην ακτίνα της εξάπλωσής της, καθώς, εκτός από την Ευρώπη και την Ασία εξαπλώνεται και σε τμήματα της Αφρικής. Στο Λιχτενστάιν, στην Ολλανδία και στην Ελβετία θεωρείται είδος που έχει εξαφανισθεί. Οι πυκνότεροι πληθυσμοί της απαντούν στις ακτές της Νορβηγίας.

Η Ελλάδα, σύμφωνα με παλιότερες καταγραφές για το είδος, θεωρείται ότι φιλοξενεί έναν από τους μεγαλύτερους πληθυσμούς βίδρας στην Ευρώπη. Στην Κεντρική Ελλάδα εμφανίζεται διάσπαση των πληθυσμών, ενώ οι ανθρώπινες δραστηριότητες έχουν εκτοπίσει τη βίδρα από πολλές περιοχές της Δυτικής Ελλάδας.

Καθεστώς προστασίας

Η βίδρα θεωρείται απειλούμενο είδος και προστατεύεται από την εθνική, ευρωπαϊκή και διεθνή νομοθεσία. Συγκεκριμένα, περιλαμβάνεται στο Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Σπονδυλόζωων της Ελλάδας, στο Κόκκινο Βιβλίο Απειλούμενων Ειδών της Παγκόσμιας Ένωσης για την Προστασία της Φύσης (ΙUCN) καθώς και στα Παραρτήματα ΙΙ και IV της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ. Επίσης, προστατεύεται σύμφωνα με το Π.Δ. 67/81, τη Σύμβαση της Βέρνης για τη διατήρηση της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος της Ευρώπης (1979) και τη Σύμβαση της Ουάσιγκτον για το διεθνές εμπόριο των απειλούμενων ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας (CITES, 1973). Τέλος, περιλαμβάνεται στον Κόκκινο Κατάλογο των Παγκοσμίως Απειλούμενων Ζώων και Φυτών των Ηνωμένων Εθνών.